Cukrownia oraz układ urbanistyczny osady Częstocice z połowy XIX wieku przy ulicy Osadowej
Informacje praktyczne
- Informacje szczegółoweZwińRozwiń
- Rodzaj obiektu:
- Zabytki techniki
- Powiat:
- ostrowiecki
- Gmina:
- Ostrowiec Świętokrzyski
- Adres:
- Ostrowiec Świętokrzyski , Świętokrzyska 27
- Kod pocztowy:
- 27-400
- Szerokość geograficzna:
- 50.9274832
- Długość geograficzna:
- 21.3628041
- Położenie:
- W mieście
- Noclegi w okolicyZwińRozwiń
Pałac wybudowany wg projektu architekta Leonarda Jan Ludwika Markoniego (syna Henryka) dla hr.Zygmunta Wielopolskiego.
- Ostrowiec Świętokrzyski, ul. Świętokrzyska
- +48 2653651
Muzeum mieści się w pałacu, dawnej siedzibie rodu Wielopolskich w Częstocicach, obecnie w dzielnicy Ostrowca Świętokrzyskiego
- Ostrowiec Świętokrzyski, ul. Świętokrzyska 37
- +48 265 36 51
Opis
Cukrownia oraz układ urbanistyczny osady Częstocice z połowy XIX wieku przy ulicy Osadowej
W Częstocicach mieściła się najpierw administracja dóbr ostrowieckich, a potem siedziba gminy. Na początku XX wieku w kilkunastu domach osady fabrycznej mieszkało ok.350 pracowników tamtejszej cukrowni budowanej od 1840 roku. Jej założycielem był dyrektor oraz wiceprezes Banku Polskiego hrabia Henryk Łubieński. Po aresztowaniu za malwersacje finansowe jego interesy przejął syn Tomasz Wentworth Łubieński, który formalnie dzierżawił cukrownię od Banku Polskiego. Jego dziełem jest modernizacja zakładu, który od 1842 r. był zasilany energią z kotłów parowych.
Fot. Kamil Król
W 1851 r. cukrownia otrzymała rafinerię, a w 1862 roku została znacznie rozbudowana. Kolejni właściciele to jest Robert Bothe i Gustaw Landau oraz ich spadkobiercy zatrudniali około 130 pracowników.
W 1871 r. powstała spółka udziałowa Fabryka Cukru i Rafineria Częstocice, która jedenaście lat później przekształciła się Towarzystwo Akcyjne Fabryki Cukru Częstocice. Jego udziałowcami byli zamożni przedsiębiorcy żydowskiego i niemieckiego pochodzenia (m.in. Jan Gotlib Bloch, Antoni Edward Fraenkel, Karol von Nolken, Maksymilian Jellinek), którzy w 1885 r. doprowadzili do cukrowni linię kolejową, a w 1913 r. otwarli kolejny zakład we Włostowie koło Opatowa.
Fot. Kamil Król
Przed wybuchem pierwszej wojny światowej częstocicka cukrownia produkowała około 6 tysięcy ton cukru rocznie, w okresie międzywojennym połowę mniej. W wyniku nacjonalizacji przemysłu po drugiej wojnie światowej Cukrownia Częstocice została upaństwowiona, a w epoce III RP znalazła się w strukturach Krajowej Spółki Cukrowej Polski Cukier S.A.
Decyzją jej władz w 2006 r. została wyłączona z produkcji cukru i na jej terenie rozpoczęto wytwarzanie wapna palonego dla przemysłu hutniczego i budowlanego. Zatrudnienie zmalało ze 150 do 50 osób.
Zanim w 2013 r. zdemontowano i wyburzono część XIX i XX wiecznego kompleksu, bez powodzenia próbowano zlokalizować tam biogazownię. 3 stycznia 2018 r. w budynku dawnej paczkarni cukrowni odbyło się uroczyste otwarcie Izby Pamięci Cukrownictwa będącej efektem współpracy Krajowej Spółki Cukrownictwa S.A. i Starostwa Powiatowego w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Fot. Zbigniew Bęben
Tekst Norbert Zięba