Muzeum Historyczno - Archeologiczne w Częstocicach
Muzeum z lotu ptaka (fot. arch.MHA) Muzeum Historyczno-Archeologiczne (do 1984r. Muzeum Regionalne) otwarto 3 XII 1966r. w eklektycznym pałacu Wielopolskich w dzielnicy Częstocice. Pałac z IV ćwierci XIX w., projektu arch. Leandro Marconiego, piętrowy, podpiwniczony, 9-cio osiowy, z portykiem podjazdowym, położony jest w zabytkowym parku.
Stałe wystawy muzealne: Wystawa zabytkowych fajansów porcelany ćmielowskiej z XIX-XX w., Galeria portretów książąt i królów polskich wg M.Bacciarellego z końca XVIII w., Kolekcja srebra i platerów stołowych z XIX w. i XX w., Dzieje Ostrowca Św. od końca XVI w. do 1939r.
Wystawa stała "Dzieje Ostrowca" (fot. arch. MHA)Zbiory działu historii obejmują: archiwalia (m.in. dokumenty Zakładów Ostrowieckich i cukrowni „Częstocice”, dokumenty osobiste, świadectwa, listy, korespondencja z obozów koncentracyjnych), broń białą i palną z XVII-XX w. (broń drzewcowa, szable, bagnety, strzały do łuku refleksyjnego, uzbrojenie ochronne, karabiny, pistolety, rewolwery), druki (plakaty, afisze, obwieszczenia, ulotki, życzenia noworoczne, broszury oraz znaczki kwestarskie), falerystykę (ordery i odznaki polskie i obce, głównie z okresu międzywojennego, legitymacje i dyplomy nadania), fotografie z XIX-XX w. (Ostrowca Św., Kielecczyzny, Zakładów Ostrowieckich, cukrowni „Częstocice”, fabryki porcelany w Ćmielowie oraz innych firm i instytucji, uczniów i nauczycieli, członków organizacji społecznych, politycznych i kulturalnych, rodzinne, legionistów polskich, albumy fotograficzne), kartografię z XVIII-XX w. (m.in.: plany Ostrowca, Denkowa, Zakładów Ostrowieckich i cukrowni „Częstocice”, mapy wojskowe, głównie tereny Kielecczyzny, Królestwa Polskiego), karty pocztowe (ikonografia miast Kielecczyzny, m.in. Ostrowiec Św., Starachowice, Kielce, Radom, Miechów, Sandomierz, życzeniowo-okolicznościowe, patriotyczne oraz artystyczne), medalierstwo (medale i medaliony polskie i obce od XVIII do XX w.), numizmatykę (m.in. skarby monet: rzymskich z Chmielowa i Nietuliska, piastowskich z Karczmisk, brakteatów krzyżackich z Wielenia, monet nowożytnych polskich i obcych z Niemienic, Smykowa i Kunowa), prasę (polska lokalna, i centralna z XIX-XX w., niemiecka prasa okupacyjna z okresu II wojny światowej oraz prasa konspiracyjna z tego okresu - największy zbiór publiczny lokalnej prasy konspiracyjnej w Polsce), rzemiosło (obsyłanki cechowe z XVII-XIX w., dokumenty oraz wyroby), sztandary (od II poł. XIX w. do lat 70-tych XX w., wojskowe, instytucji, samorządowe, organizacji, partii politycznych), tłoki pieczętne (urzędowe z XIX-XX w. kancelaryjne, urzędów gminnych, powiatowych, prywatne z XVII-XIX w., cechowe, miejskich instytucji oraz organizacji społecznych i politycznych).
Fajanse ćmielowski (fot. A. Łada)W dziale sztuki najliczniej jest reprezentowany fajans i porcelana ćmielowska. W skład kolekcji wchodzą: fajanse ćmielowskie z I poł XIX w., porcelana ćmielowska z lat 1838-1863 (okres Druckich-Lubeckich), z okresu 1863-1887 (K.Cybulski), lat 1887-1920 (okres Druckich-Lubeckich) i po 1921r. (Spółka Akcyjna). Są to fragmenty serwisów obiadowo-deserowych i pojedyncze egzemplarze filiżanek, patery dekoracyjne, zaś z okresy międzywojennego wszystkie formy serwisów „Empire”, „Gładki”, „Bałtyk”, „Aleksander”, „Kula”, „Płaski”, „Gniezno”. Znaczną część zbiorów porcelany z lat 30-tych i 40-tych XX wieku stanowią figurki dekoracyjno-użytkowe projektowane m.in. przez Marcinka, Szewczyka, Kalfasa i Siemaszkę. Ponadto Muzeum posiada wyroby z lat 50-tych i 60-tych XX w. Rzemiosło artystyczne z końca XIX i początku XX w. reprezentują wyroby metalowe (srebra, platery) firm polskich i obcych: patery, cukiernice, kosze do ciast i owoców, świeczniki, lampy, wykonane m.in. przez firmę K.Malcza, G.Radkego, Norblina, Frageta, Kumera czy Henneberga. Judaica obejmują m.in. lampy chanukowe, kieliszki i pucharki kidduszowe. Malarstwo to m.in. prace A.Piotrowskiego, T.Kłosińskiego, M.Brożka, M.Żakowskiej, J.Stempniaka i J.Fazanowicza. Na kolekcję grafiki (różne techniki: miedzioryt, staloryt, litografia) składają się nie tylko portrety znanych osobistości polskich i obcych, ale także widoki miast oraz sceny bitewne.
Zbiory etnograficzne obejmują XX-wieczną ceramikę garncarzy z Ostrowca Św. Denkowa, Koszar, Kątów Denkowskich, narzędzia rolnicze oraz wyroby kowalskie.
Zobacz również: