SPACERKIEM PO OSTROWCU II

Most na Kamiennej- przeprawa w tym miejscu istniała już w średniowieczu na drodze z Opatowa do Iłży.

Źródło: www.archiwum.um.ostrowiec.pl

Dworzec PKP - zbudowany w 1885 r.  Kolej do Ostrowca doprowadzono w 1884 r., jako jedno z odgałęzień głównej linii  Dęblin – Dąbrowa Górnicza. W 1915 r. Rosjanie przedłużyli linię do Sandomierza.

Fot. Kamil Król

Kościół Fabryczny- pod wezwaniem   Najświętszego Serca Jezusowego- budowę wg projektu Tadeusza Rekwirowicza rozpoczęto w 1931r.. Kościół w stylu zakopiańskim został konsekrowany w 1932r.
Sandomierska 4 – Hotel Fabryczny- przeznaczony był dla akcjonariuszy i klientów Zakładów Ostrowieckich. Kiedy  2 XII 1905r Komitet Fabryczny PPS proklamował tzw. Republikę Ostrowiecką jego siedziba mieściła się w hotelu.

Fot. Kamil Król

Budynek Technikum -wybudowane w latach 1949-1950 na miejscu dawnej szkoły fabrycznej. Autorami projektu byli T. Rekwirowicz, J. Reński i  M. Turn

Park Fabryczny  - powstał na początku lat 20-tych. XX w. Wytyczono alejki, posadzono drzewa. W centrum parku zbudowano muszle koncertową z widowniom na wolnym powietrzu, gdzie obywały się koncerty i projekcje filmów organizowane przez objazdowe kino MIchallo.

Fot. Kamil Król

Huta – rozwój huty rozpoczął się po doprowadzeniu do Ostrowca kolei. Przed I wojną światowa ZO  posiadały drugie miejsce w Królestwie Polskim pod względem produkcji.

3 I 1946r. uchwałą Krajowe Rady Narodowej ZO zostały upaństwowione, otrzymały nazwę Huta „Ostrowiec”, a od 6 XII1952r. Huta im. M. Nowotki.
W latach 60-tych i 70-tych powstał Nowy Zakład Metalurgiczny położony na Katach Denkowskich.

W tym miejscu znajdowała się brama wjazdowa do Huty. Fot. Kamil Król

KSZO Klub Sportowy Zakładów Ostrowieckich powstał w 1929r. Teren gdzie znajduje się klub nazywał się  „Antoniówką”, od 1923 r. należał do ZO.

Fot. Kamil Król

Cukrownia„Częstocice” rozpoczęła pracę w 1840 r.zbudowana przez hr. Henryka Łubieńskiego.

Fot. Kamil Król

Pałac w Częstocicach- siedziba muzeum historyczno-archeologicznego.

Pałac projektował Leonardo Jan Ludwik Marconi (1834-1919), syn Henryka Marconiego. Ówczesnym właścicielem Częstocic był hr. Zygmunt Wielopolski mąż Marii Laskiej córki bankiera warszawskiego Władysława Laskiego

Fot. Kamil Król
 

Za  muzeum  udajemy się w kierunku miasta ul. Żeromskiego.

Po prawej stronie mijamy stawy cukrowni „Częstocice”. Następnie przechodzimy przez kanał, który wypływa z rzeki Kamiennej w Romanowie. Przez wiele lat kanał był siłą motoryczną poruszającą urządzenia huty. Dopiero wprowadzenie maszyn parowych spowodowało odejście od tego rodzaju napędu. Wybudowano go w 1933r. w ramach projektu zmierzającego do uspławnienia rzeki Kamiennej.

Fot. Kamil Król

Za kanałem  dzielnica Paulinów, powstała w 1837r. gdzie wybudowano domy dla fachowców sprowadzanych z Prus do budowanej na tym terenie cegielni. Nazwa od imienia Pauliny z  Łubieńskich Morawskiej żony Franciszka Morawskiego administratora hr. Henryka Łubieńskiego lub ich córki , także Pauliny.
Przechodzimy przez most na rzece Kamiennej wybudowany w 1955r. i kolejny na rzece Młynówce, lewej odnogi rzeki Kamiennej. Nazwa pochodzi od młyna funkcjonującego już na początku XVII w. w pobliżu miasta Ostrowca.

Mijany dzielnicę Kuźnia. W latach 20-tych XVIII w.  powstała tu kuźnia – dymarka z miechami napędzanymi kołem wodnym i młot poruszany także energią wodna.

Fot. Kamil Król

Około 1813 r. ówczesny właściciel dóbr ostrowieckich Jerzy Dobrzański rozpoczął na tym terenie budowę nowego kompleksu hutniczego. Zakład funkcjonował jeszcze latach 70-tych XIX w.

Po prawej na wzgórzu mijamy Pałacyk Mikusińskiego (ul. Kuźnia 53). Zbudowany w końcu XIX w. przez hr. Zygmunta Wielopolskiego. Pałac służył do celów reprezentacyjnych. Mieściła się kancelaria i mieszkanie nadleśnictwa ostrowieckiego. Tu rozpoczynały i kończyły się polowania.

Fot. Kamil Król

W 1929r. pałac kupił Józef Mikusiński nadleśniczy lasów ostrowieckich- pełnomocnik Wielopolskich. W czasie II wojny światowej w pałacyku mieścił się klub i kasyno dla oficerów niemieckich. Po wojnie władze miejskie odkupiły pałacyk i umieściły tam Szpital Zakaźny. Obecnie mieści się tu restauracja i hotel.

IV LO im C.K. Norwida, ul. Żeromskiego 5, budynek z 1953r. pierwotnie przeznaczony na siedzibę Liceum Pedagogicznego, przemianowanego ostatecznie w Studium Wychowania Przedszkolnego, na bazie którego powstało IV LO.

Ul. Żeromskiego 20 willa przedwojennego notariusz M. Radwana. Na skrzyżowaniu ul. Żeromskiego i Sienkiewicza, skręcamy w prawo i mijamy po prawej budynek gimnazjum nr1, (budynek dawnej Szkoły Podstawowej nr 13- Szkoły Pomnika Tysiąclecia) i budynek III LO im Wł. Broniewskiego.

Ul. Sienkiewicza  63 – Budynek, w którym mieści się obecnie III LO im Wł. Broniewskiego był wybudowany w 1917 r. wg projektu Wł. Rogowskiego, z przeznaczeniem dla Seminarium Nauczycielskiego.
Idąc w kierunku centrum miasta po lewej stronie mijamy budynek dawnej Szkoły Podstawowej nr 4 (ul. Sienkiewicza 70), wzniesiony w 1929 r.

W czasie wojny w budynku i na  placu sportowym mieścił się obóz przejściowy dla jeńców polskich, a następnie szkoła niemiecka.

Po prawej stronie ul. Sienkiewicza ciągnie się osiedle Kuźnia  (ul.Sienkiewicza 65), gdzie w 1916 r. miała  miejsce pierwsza wielka manifestacja patriotyczna z nabożeństwem przed polowym ołtarzem, z udziałem pocztów sztandarowych, orkiestry i licznie zgromadzonych mieszkańców Ostrowca i okolic.
Po przeciwnej stronie mijamy budynek 10-pietrowy , pierwszy wieżowiec w mieście.

Po prawej stronie ul. Sienkiewicza nr 61-63, w czasie wojny w tych budynkach mieściło się gestapo.
Dochodzimy do skrzyżowania ul. Henryka Sienkiewicza i Adama Mickiewicza, idziemy ul. H. Sienkiewicza.
Za skrzyżowaniem po prawej stronie  rozciąga się nowsza część parku miejskiego tzw. Rawszczyzna. Na pierwszym planie widoczny pomnik marszałka Józefa Piłsudskiego, odsłonięty 11 XI 1993 r.

Fot. Kamil Król

Idąc dalej ul. Sienkiewicza dochodzimy do wzgórza, po lewej stronie, obecnie park, a do czasów II wojny światowej ostrowiecki Kirkut.

Cmentarz żydowski położony był w trójkącie ulic  Sienkiewicza, Mickiewicza i Iłżeckiej. Powstał w 1734r., zdewastowany przez Niemców podczas II wojny światowej. W 1957r. władze miasta podjęły decyzję o przekształceniu  kirkutu w park. Na terenie dawnego cmentarza żydowskiego znajduje się pomnik przyrody – 300-letni dąb szypułkowy, pamiętający początki cmentarz.

Fot. Kamil Król

Lapidarium macew jest jedynym zachowanym śladem pobytu ludności żydowskiej w Ostrowcu.
Dochodzimy do ul. Iłżeckiej, skręcamy w prawo i dochodzimy do północnej pierzei Rynku, tzw. Górnej Połaci , gdzie zachowała się zabudowa z początków XX w.
 

(J.W,na podst. ”Ostrowiec  Świętokrzyski i okolice” Cz.I - tekst W.Brociek)